FONAS: Monitoring van de droge vijverflora in het Stadspark, 17-07-2018

Op de kalender is vandaag de evaluatie van de oeverflora in het Stadspark voorzien,  die dit maal al voor de 10de keer in groep wordt onderzocht (1992-2018). Er is zoals steeds wel wat meer belangstelling voor dit fenomeen, want de vijver staat alweer droog. We zijn met 11 deelnemers, zowat evenveel als het parkpersoneel dat tot onze verbazing juist op dit aangekondigd moment de hoge oever aan het maaien is. De ploegbaas maakt een praatje en het is duidelijk dat hij niet weet wat er misging. De maaibeurt was eigenlijk voorzien in de vroege lente of laat najaar, maar daar is blijkbaar niets van gekomen. Alle bloeiende planten zijn er op twee uur tijd verwijderd. Je zal maar een bij zijn…

Tenslotte nemen we genoegen met de vijverbodem, die overvloedig begroeid is met een kalkminnende, zelfs braktolerante flora. De bedekking is zeker 80%. Annick maakt de lijst en Karin en Miel nemen de foto’s. De morgenzon begint al spoedig te steken. Na opname van de meest gewone soorten valt ons een reeks forse cypergrassen op. Het gaat om Bleek cypergras, een invasieve neofyt, dat de bovenzijde van de oever in een brede strook heeft verovert op de populatie Heen (Zeebies). In het lagere deel staat echter nog een ander cypergras, dat haar rozet breed uitspreidt en eveneens in bloei staat: Bruin cypergras, een zeldzame inheemse plant. Het is niet te geloven dat wat we 20 jaar geleden met enkele exemplaren ontdekten in de vijver intussen zo’n enorme populatie heeft opgebouwd. Over honderden meters is de kleiige bodem door deze zeldzaamheid begroeid! De soort is immers gespecialiseerd in het bezetten van droogvallende oevers van vijvers en kleibanken in rivieren en heeft een langdurende zaadbank. De diepere delen zijn vooral begroeid met natte ruigten, overwegend Heelblaadjes, Ganzenvoeten, Basterdwederiken en Duizendknopen. Hiertussen zitten duizend bloeiende Waterpungetjes en tapijten van Bruin cypergras. We treffen nog oude bekenden aan: Rosse vossenstaart, die van Geknikte o.a. verschilt in het ontbreken van langere kafnaalden, Gevleugeld hertshooi en een grote populatie Fraai duizendguldenkruid. Allemaal in bloei. We nemen nog een kijkje bij de woekerende tuinsoorten in een gedempte vijverarm.

Beemdooievaarsbek heeft zijn areaal hier vertienvoudigd sinds vorig jaar en heeft zelfs 100 m² van de vijverbodem ingepalmd. Het Schildblad (wij dachten toen nog Gunnera spec.) steekt er alleszins nog bovenuit. De stortbui van gisteren heeft de holle bladeren gevuld. Op de terugweg kieken we nog een bleekbloeiende Rolklaver, waarvan de blaadjes niet aan Smalle rolklaver kunnen toegekend worden. Ze wordt als Rechte rolklaver herkend door onze admins. De bloemen zijn immers bleek, de stengel recht en de blaadjes kaal. Echt niet aan gedacht, al is ze in Antwerpen al meer gezien.

We zien 130 soorten, waarvan  een 20-tal zeldzame en minder algemene soorten. We hebben slechts de helft van de vijver kunnen prospecteren en spreken af om later de rest nog te doen.