Natuurpunt Antwerpen Stad vierde 10de verjaardag!
Natuurpunt Antwerpen Stad – NAS voor de vrienden – vierde in 2022 haar tiende verjaardag!
Zoals jullie hier hebben kunnen lezen, hebben we dit uitgebreid gevierd:
(foto’s: Johan Wyckmans, tenzij anders vermeld)
29 mei 2022 PARK SPOOR NOORD – Gierzwaluwen, de luchtacrobaten van ’t stad!
Elk jaar vanaf mei zijn de gierzwaluwen weer in de stad. Maar deze diertjes zijn bedreigd en hebben onze hulp nodig omdat ze enkel in gebouwen leven.
AG Vespa installeerde daarom in samenwerking met ‘Natuurpunt Antwerpen stad’ 30 nestkasten voor gierzwaluwen en mussen aan de noordgevel van het voormalige spoorweggebouw in Park Spoor Noord.
De gierzwaluw, een beschermde trekvogel, broedt in gaten of kieren van gebouwen. Maar door renovaties en restauraties verdwijnen vaak ook interessante nestplaatsen. De kasten die hier werden opgehangen zijn speciaal voor de gierzwaluw ontwikkeld. Materiaal, grootte en opening zijn op hen gericht.
Wist je trouwens dat gierzwaluwen eten, drinken, slapen, poetsen en paren terwijl ze vliegen? Dit is zeer bijzonder!
Samen met expert Johan Kempeneers, gierzwaluw-monitor APUS team, stonden we met een stand ter hoogte van de noordzijde van het spoorgebouw in Park Spoor Noord om dit nieuwe project, en het belang van gierzwaluwen in ‘t stad, in de kijker te zetten.
10 juli 2022 Fietstocht van 55 km langs Het Schijn
Het Schijn is een zijrivier uit het stroomgebied van de Schelde. Ze ontspringt nabij de abdij van Westmalle en stroomt via Zoersel, Halle, Oelegem, Schilde, Wijnegem, Wommelgem, Deurne en Borgerhout naar het pompstation aan de R1.
Onder begeleiding van een bijrijder en onze ervaren gids Walter Bats verkenden we per fiets heel wat mooie plekjes langs het Groot en het Klein Schijn!
17 juli 2022 STADSPARK – Het Schijn als blauwe draad
(foto’s: Eva Suls)
Wist jij dat het water in de parkvijver van het Stadspark tot 1931 gevoed werd door het Schijn?
De parkvijver heeft de voorbije jaren al wat verschillende waterpeilen gekend…
Tijdens deze dag keken we terug op de historische verbinding van het Schijn met deze vijver. We lichtten ook het belang toe van een goed ecologisch parkbeheer en waarom we pleiten voor een regelbaar niveau van de parkvijver nu er een herwaarderingsplan in de maak is voor het Stadspark.
Met gelegenheidsgids Johan Wyckmans kon je rondleidingen volgen van ongeveer 30 minuten rond deze thematiek.
De reden dat we deze locatie kozen als één van onze etappes in de viering van 10 jaar Natuurpunt Antwerpen Stad was natuurlijk niet alleen omwille van het mooie park. Met onze afdeling spelen we hier immers een belangrijke adviserende rol rond het waterpeil van de parkvijver dat al ettelijke jaren problematisch is.
In het kader van de opmaak van een herwaarderingsplan voor het Stadspark pleit onze afdeling bij het district- en de stad Antwerpen alvast voor de mogelijkheid om het vijverniveau te regelen. Dit is van groot belang voor de fauna en flora in en om de vijver. Een periodiek ondiepe waterkolom in bepaalde zones zorgt immers voor een sterke toename in de biodiversiteit wat een niet onbelangrijk gegeven is in de huidige context van de biodiversiteitscrisis!
Intussen engageerde de schepen voor groenvoorziening van het district Antwerpen zich om met onze terechte vraag voor een moeraszone/ondiepe zone aan de slag te gaan.
24 juli 2022 DAGERAADPLAATS – De Wilde Stad: torenvalken on top!
We stonden hier niet toevallig want rond de kerktoren van de Sint-Norbertuskerk werden in het verleden al torenvalken gesignaleerd!
Wist je dat de karakteristieke manier van jagen van de torenvalk vaak ‘bidden’ wordt genoemd? Dit komt omdat het lijkt alsof de torenvalk stil in de lucht hangt doordat hij met snel bewegende vleugels en gespreide staart tegen de wind in vliegt. Maar hoe feller de wind, hoe minder ze moeten flappen met de vleugels. Terwijl ze dit doen, kijken ze naar beneden om te zoeken naar een prooi.
Dit was reden genoeg voor onze gids Maarten Schurmans om hier wat dieper op in te gaan. En hij vertelde je ineens ook wat meer over die andere snelste vogel ter wereld die je eveneens in onze stad kan spotten: de slechtvalk.
Het is alleszins duidelijk: de Dageraadplaats maakt ook deel van ‘wilde stadsnatuur’ taferelen.
7 augustus 2022 KONIJNENWEI – Kwalitatieve natuur om te (be-)leven in een biodiverse stad!
Je zou het misschien niet direct verwachten maar de Biologische Waarderingskaart (BWK) vermeldt de Konijnenwei aan Nieuw-Zuid als ‘Biologisch waardevol gebied’. Het gebied blijkt dan ook een enorme diversiteit aan planten en dieren te herbergen!
Honderden plantensoorten komen hier voor of werden hier waargenomen (waaronder heel zeldzame planten, zoals duizendguldenkruid en riempjes), 34 verschillende soorten spinnen, waarvan er zelfs zes figureren op de rode lijst van de zeldzame en bedreigde soorten in Vlaanderen. Verder vind je libellen, zweefvliegen, wilde bijen, prachtige kevers en vlinders maar ook diverse roofvogels evenals kleinere soorten zoals de heggemus en zelfs de tjiftjaf: alles is hier vertegenwoordigd! En dan te bedenken dat dit geen officieel natuurgebied is maar ‘slechts’ parkzone.
Hoe komt het dan dit toch zo’n rijk gebied is?
Ten eerste is de natuur aan de Konijnenwei wild en niet-aangelegd. Als je de natuur zijn gang laat gaan, krijg je veel meer diversiteit. Ten tweede telt het gebied zowel droge als vochtige ondergrond en ook dat komt de veelheid aan soorten ten goede.
Goed om weten is dat de Konijnenwei vooral ook een belangrijke groene ‘stapsteen’ is tussen de Hobokense Polder en het groen langsheen de Ring, zoals de Wolvenberg. Reden waarom we bij de plannen van het nieuwe Ringpark Zuid en het toekomstig rechttrekken van de Singel geijverd hebben voor een ecotunnel en faunageleiding richting de ecopassage zodat deze ‘stapsteen’ gewaarborgd blijft.
Zo’n stukje kwalitatieve natuur dat bulkt van de biodiversiteit, daar dienden we uiteraard ook onze feesttent neer te zetten dachten we zo.
Onze gidsen Hilde en Ludwig namen in totaal meer dan 100 geïnteresseerde deelnemers mee op ontdekking door de rijke fauna en flora van de Konijnenwei! En ook de Gazet Van Antwerpen kwam langs om een mooie reportage te maken.
27 augustus 2022 BRILSCHANSPARK – Ontdek een verborgen natuurgebied!
Vlak naast het Brilschanspark, meer bepaald in de zone waar het ringfietspad door loopt, liggen enkele hooilanden en bospercelen die door onze afdeling beheerd en gemonitord worden. Een verborgen stukje natuurgebied, want het gaat hier om een strook erkend natuurreservaat waar je een rijke fauna en flora kan terugvinden zoals een 100-tal planten, bomen, vlinders, wilde bijen, sprinkhanen, … maar ook boomvalken en, als je goed luistert, een lachende groene specht!
Op zaterdag 18 augustus 2022 werd er zelfs een ree gespot.
Onze gidsen Chantal, Hilde en Marc lieten de deelnemers deze strook natuur ontdekken en vertelden ook nog wat over de ‘geschiedenis’ van de Brilschans. De Schans is, samen met de Schans Mastvest, de enige resterende schans van de Grote Omwalling.
27 augustus 2022 BRILSCHANSPARK/WOLVENBERG – Nacht van de Vleermuis
(foto gewone dwergvleermuis: Rollin Verlinde)
Vleermuizen spreken tot de verbeelding! 17 van de 23 soorten die in België voorkomen leven in Vlaanderen. Vleermuizen zijn vliegende zoogdieren die je ‘s zomers bij valavond vlijtig ziet rondfladderen. Ze gaan op zoek naar hun favoriete midnight snack: muggen en andere insecten. Tegen zonsopgang hebben ze hun buikje rond gegeten en zoeken ze een plek om uit te rusten.
Onze gidsen Gunter en Jens namen je mee op een avontuurlijke tocht langs de vijver en het open grasland in Brilschanspark, op zoek naar de gewone dwergvleermuis, de laatvlieger en/of de watervleermuis.
Tussendoor kon je terecht in onze natuur.vleermuizenbar en nee, daar serveerden we geen muggen, maar wel lekkere bio-drankjes.
28 augustus 2022 NATUURGEBIED WOLVENBERG – Topnatuur én groene parel in hartje stad!
Ons natuurreservaat, waar je topnatuur kan terugvinden, is nog steeds de groene parel in hartje stad! Daar de vijver op Wolvenberg een overblijfsel is van de vesten van de Brialmontomwalling, komen er nog dieren en planten in voor die hier altijd in de omgeving leefden.
Tussen de struiken zitten bijvoorbeeld padden en watersalamanders en allerlei slakken. In de vijver vindt men verschillende vissen zoals blankvoorn, bittervoorn, bliek, snoek, karper en paling. Die laatste twee horen hier eigenlijk niet, maar zijn uitgezet door vissers. In het water groeien algen en allerlei waterplanten. In en langs het water groeien schietwilgen en iets hoger staan iepen en meidoorns. Sommige schietwilgen zijn al erg oud en worden bewoond door vleermuizen.
Onze gidsen Chantal, Hilde en Marc namen de deelnemers op sleeptouw door deze natuurparel en legden ieder een ander hoofdaccent. Chantal rond de vogels in ons natuurreservaat, Hilde ging dieper in op de bomen van Wolvenberg en Marc gaf je een allround beeld van de biodiversiteit in dit stuk topnatuur.
Ook kwam districtsburgemeester Evi Van der Planken haar ambities voor natuur in het district Berchem toelichten.
11 september 2022 HOF VAN LEYSEN – Kijk om je heen, vogels zijn echt overal!
In onze stad hoef je maar naar boven te kijken om ze te zien: vogels.
Nochtans is de stad misschien niet de eerste plek die in je opkomt wanneer je aan vogelkijken denkt. Maar je hoeft slechts op te kijken om op te merken dat voorheen onzichtbare vogels echt overal zijn. Vogelkijken in de stad is vooral een ingesteldheid, voor wie de stad ziet als een vogel gaat een nieuwe wereld open.
Het Hof van Leysen vormt samen met de andere kleine parken en parktuinen aan de zuidrand van het stadscentrum een aantrekkelijk vogelgebied! Onze vrijwilligers van vogelwerkgroep ‘De Stadsmus’ observeren er reeds verschillende jaren de vogels.
We vinden er een aantal typische bos- en parkvogels zoals grote bonte specht, boomklever, goudhaan en in de winter zelfs bosuil.
Onze gids Guy Van Steen, leidt sinds de beginjaren van onze afdeling de vogelwerkgroep ‘De Stadsmus’ en was dus de geknipte persoon om geïnteresseerden mee te nemen op een monitoringstocht door dit kleinste Provinciaal Domein van Antwerpen dat niet alleen een oase is voor vogels en zoogdieren maar ook voor heel wat bosplanten zoals daslook, bosanemonen, bleeksporige bosviooltjes en kraailook.
18 september 2022 Langste veggietafel, Grote Markt
10 jaar Natuurpunt Antwerpen Stad? Dat vierden we graag in het hartje van ons werkingsbied én op de mooiste plek van ‘t stad! We stonden daarom die dag met onze feeststand op de Grote Markt met info over onze werking en activiteiten.
Je kon er ineens mee aanschuiven aan ‘De Langste Veggietafel’!
En wie zelf geen picknick bij had kon zich laten verrassen door lekkers aan één van de eetkraampjes.
EVA vzw wou de Antwerpenaars zelf laten ondervinden hoe lekker, makkelijk en gezellig het kan zijn om meer plantaardig te eten. Want dat is goed voor je gezondheid, het milieu en de dieren.
9 oktober 2022 SINT ANDRIESPLAATS/ LANGE RIDDERSTRAAT – Nature Based Solutions
De kracht van de natuur als oplossing naar groenere steden.
Om te tonen hoe een duurzaam Vlaanderen er in 2050 zou kunnen uitzien en wat we nu prioritair moeten aanpakken, maakte Natuurpunt vijf toekomstbeelden, waarvan één over de stedelijke ruimte. Centraal daarin staan oplossingen door ecosysteemdiensten die de natuur gratis levert als je haar omarmt.
Wat dit kan betekenen voor onze stad vertelde Regis Verplaetse je in twee open dialoogsessies. Regis Verplaetse is ecologisch landschapsontwerper en lid van Natuurpunt en hij werkte in deze hoedanigheid mee aan het toekomstrapport ‘Natuur in het hart – Vlaanderen in 2050’.
Om 11.00 uur kwam ook districtsschepen Antwerpen voor groenvoorziening, Tom Van den Borne, zijn ambities voor natuur in het district Antwerpen toelichten.
23 oktober 2022 – DOMEIN HERTOGHE – Een boom van een boom
Het domein Hertoghe vormt samen met het Hof van Leysen een overblijfsel van het Leikwartier, aangelegd tijdens de tweede helft van de 16de eeuw. In dit park staan volgens de Belgische Dendrologische Inventaris enkele kampioenbomen waaronder een bruine beuk (Fagus sylvatica ‘Purpurea’) met een stamomtrek van 4,88 m aan de zuidelijke zijde van het park.
Onze gids Jan Awouters nam je tijdens de gratis rondleidingen mee langs elke ‘boom van een boom’ in dit park.
Om deze laatste feestdag in het kader van ons 10-jarig bestaan feestelijk in te luiden kwam schepen voor leefmilieu, Tom Meeuws, zijn ambities voor natuur in Antwerpen Stad toelichten.